PT●PTT●BT●CT● Ddimer●Fibrinigen● proteinC●proteinS

PT

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسما سیتراته • حجم نمونه مورد نیاز: ۲ میلی لیتر نمونه حاوی۱.۸ میلی لیتر خون کامل + ۰.۲ میلی لیتر ضد انعقاد سدیم سیترات۳.۲درصد در لوله های با درب آبی روشن • آمادگی خاصی احتیاج ندارد و نیاز به ناشتایی نمی باشد. • از استعمال داروهای ضد انعقاد پیش از انجام آزمایش و بدون اطلاع پزشک معالج، اجتناب کنید. • لوله حاوی خون و ماده ضد انعقاد را به آرامی چندین بار سروته کرده تا خوب مخلوط شود. | و پس از نمونه گیری حداکثر تا ۲۴ ساعت نمونه را سانتریفیوژ کرده و پلاسما را جدا نمایید. • پلاسما باید شفاف و عاری از کدورت، رشته های فیبرین و همولیز باشد. ترجیحا پلاسما پلاکت کمی داشته باشد. • مصرف هرگونه داروی ضد انعقاد را بر روی برگه آزمایشگاه یادداشت نمایید. و در صورت نمونه گیری در خارج آزمایشگاه، نمونه را در کوتاه ترین زمان ممکن به آزمایشگاه ارسال نمایید. • اگر بیماری تحت درمان ضد انعقاد است، نمونه باید قبل از دریافت دوز روزانه دارو تهیه گردد.

نکته: در صورت خونریزی شدید، اثر ضد انعقادی وارفارین را با تجویز غیر خوراکی و آهسته ویتامین K (فيتونادیون) می توانید خنثی سازید. چنانچه بخواهید انعقاد را به سرعت به حالت طبیعی باز گردانید، به بیمار پلاسما بدهید.

 PTT

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسما سیتراته • حجم نمونه مورد نیاز: ۲ میلی لیتر نمونه حاوی۱.۸ میلی لیتر خون کامل +۰.۲ میلی لیتر ضد انعقاد سدیم سیترات۳.۲

درصد در لوله های با درب آبی روشن • آمادگی خاصی احتیاج ندارد و نیاز به ناشتایی نمی باشد. • از استعمال داروهای ضد انعقاد پیش از انجام آزمایش و بدون اطلاع پزشک معالج، اجتناب کنید. • چنانچه بیمار با دستور پزشک معالج متناوب تزریق هپارین دارد، نمونه خون برای PTT را ۳۰ دقیقه الی یک ساعت پیش از مصرف دوز بعدی هپارین بگیرید. | • خونگیری وریدی معمول است. بهتر است از یک ورید محیطی نمونه گیری شود. نمونه خون را در لوله های با درب آبی روشن بریزید. • لوله حاوی خون و ماده ضد انعقاد را به آرامی چندین بار سروته کرده تا خوب مخلوط شود. | • از لخته شدن و لیز شدن خون ممانعت شود. و پس از نمونه گیری حداکثر تا ۴ ساعت نمونه را سانتریفیوژ کرده و پلاسما را جدا نمایید. ترجیحا پلاسما با پلاکت کم باشد. • پلاسما باید شفاف و عاری از کدورت، رشته های فیبرین و همولیزباشد.

• به علت تداخلات دارویی، به بیمار توصیه نمایید که حتی الامکان از مصرف هر گونه دارو، به استثنای داروی خاصی که پزشک تجویز نموده، خودداری نماید. • مصرف هرگونه داروی ضد انعقاد را بر روی برگه آزمایشگاه یادداشت نمایید.• مصرف هرگونه داروی ضد انعقاد را بر روی برگه آزمایشگاه یادداشت نمایید. و در صورت نمونه گیری در خارج آزمایشگاه، نمونه را در کوتاه ترین زمان ممکن به آزمایشگاه ارسال نمایید. • اگر بیماری تحت درمان ضد انعقاد است، نمونه باید قبل از دریافت دوز روزانه دارو تهیه گردد.

نکته: در صورت خونریزی شدید، اثر ضد انعقادی وارفارین را با تجویز غیر خوراکی و آهسته ویتامین K ( فيتونادیون) می توانید خنثی سازید. چنانچه بخواهید انعقاد را به سرعت به حالت طبیعی باز گردانید، به بیمار پلاسما بدهید.

 BT

.نمونه گیری به روش IVY: 1- پوست بخش داخلی ساعد را با الکل یا پوویدون آیوداین (بتادین) تمییز نمایید. | ۲- بازوبند فشار خون را بر بالای آرنج بیمار بسته و تا ۴۰ mmHg باد کنید و در طی آزمایش در همین حد ثابت نگاه دارید. ۳- سپس برش کوچکی به عمق ۱ میلی متر در پوست ایجاد کنید و زمان را ثبت نمایید. ۴- خونروی ایجاد شده را هر ۳۰ ثانیه یکبار پاک نمایید. هنگامی که خونروی بند آمد، زمان را مجددا یادداشت نمایید. فاصله زمانی میان آغاز و پایان خونروی را محاسبه نمایید. به این زمان، زمان سیلان می گویند. ۵- سپس بازوبند فشار خون را باز کنید و پانسمان چسبی بر دست بیمار ببندید. ۶- سابقه مصرف اخیر آسپرین، ضد انعقادها، الكل و یا هرگونه داروی موثر به نتایج آزمایش را در برگه بیمار ثبت نمائید. ۷- اگر خونریزی بیش از ۱۰ دقیقه ادامه یافت، آزمایش را متوقف کنید.۸- توجه کنید این آزمایش غالبا توسط تکنسین آزمایشگاه در مدت زمان ۱۰ دقیقه انجام می پذیرد.

 نمونه گیری به روش Duke: 1- در این روش از انگشت یا لاله گوش استفاده می شود. ۲- ابتدا محل مورد آزمایش را با الكل تمیز می کنیم. محل مورد نظر را با یک ضربه لانست یکبار مصرف سوراخ کرده، با جریان یافتن آزادانه خون کرنومتر را به کار می اندازیم. ۳- هر ۳۰ ثانیه یکبار قطره های خون را با کاغذ خشک کن تماس داده و اینکار را آنقدر ادامه می دهیم تا خون بند بیاید. ۴- کرنومتر را خاموش کرده، و زمان بدست آمده را گزارش می کنیم. ۵- نتایج غیر طبیعی را مجددا کنترل نمایید. ۶- توجه کنید این آزمایش غالبا توسط تکنسین آزمایشگاه در مدت زمان ۳ دقیقه انجام می پذیرد.

 CT

.• حدود ۳ میلی لیتر خون کامل از بیمار گرفته و آن را در داخل سه لوله محتوی فعال کننده تماسی انعقادی مانند سلیت (celite)، کائولین یا پارتیکل های شیشه ای جمع آوری نمایید. در روش هایی که به جای لوله از کارتریج استفاده می شود می توان خون کامل را داخل یک لوله یا سرنگ پلاستیکی جمع آوری نمود و سپس سریعا آن را به کارتریج منتقل کرد. : چنانچه بیمار تحت تزریق مداوم هپارین باشد، نمونه خون از بازوی فاقد سوند داخل وریدی گرفته می شود. | • بیمار را از نظر خونریزی احتمالی بررسی کنید. وجود خون در ادرار و در تمامی ترشحات دیگر بدن کنترل نموده و بیمار را از نظر کبودی، پتشی و درد ناحیه پشت ارزیابی نمایید. • نتایج آزمون به سبب اهمیت بالینی آن باید با زمان تجویز هپارین همبستگی داشته باشد. از یک جدول تصویری روش های بالینی فلوچارت) برای نوشتن نتایج آزمون به همراه زمان و راه تجویز هپارین استفاده می شود.

روشهای انجام:

• آزمایش به روش Lee White • آزمایش بر روی لام • آزمایش به روش لوله مویینه

 آزمایش به روش Lee White: در روش Lee White در سه لوله زمان انعقاد بررسی می شود. هر ۳۰ ثانیه ایجاد شدن لخته را در لوله اول بررسی می کنیم. این کار را برای دو لوله دیگر هم تکرار می کنیم و زمان ایجاد لخته را ثبت می کنیم. زمان انعقاد برابر است با زمان انعقاد در لوله سوم)

آزمایش بر روی لام:| به دو روش انجام می شود در صورتی که خون ورید گرفته شود زمان نرمال در حدود ۱۵-۵ دقیقه است و در صورتی که خون از نوک انگشت گرفته شود زمان نرمال ۶-۲ دقیقه می باشد.

• درصورتی که خون از ورید گرفته شود: 1- بعد از اتمام خون گیری بلافاصله کرنومتر را به کار اندازید. ۲- سه قطره از خون داخل سرنگ را به طور مجزا روی لام قرار دهید. ٣- از دقیقه سوم با لانست شروع به امتحان کردن خون کنید تا زمانی که رشته های فیبرین تشکیل شود.

• درصورتی که خون از نوک انگشت گرفته شود: 1- ابتدا با پنبه آغشته به الکل ۷۰ درصد انگشت سبابه بیمار را ضدعفونی کنید. ۲- با یک لانست انگشت را سوراخ عمیق کنید به طوری که خون بهخودی خود جاری شود. ۳- قطره اول را به وسیله پنبه خشک گرفته سپس سه قطره خون به طور مجزا روی لام بگذارید.۴- کرنومتر را به کار اندازید. ۵- با لانست خونروی لام را امتحان کنید تا زمانی که رشته های فیبرین تشکیل شود سپس مدت زمان را یادداشت کنید.

نکته : در روش بررسی زمان انعقاد روی لام به دلیل استاندارد نبودن درجه حرارت و خشک شدن لام ارزش چندانی ندارد.

نکته : در روش لوله مؤيينه به علت فشار دادن محل نمونه گیری و احتمال ورود عصاره بافتی زمان انعقاد دقیق نخواهد بود.

مقادیر طبیعی بر حسب دقیقه:

نتایج در آزمایشگاه های مختلف می تواند متفاوت باشد اما بطور معمول مانند زیر می باشد: • روش Lee white : بین ۸-۱۸ دقیقه • روش لوله مویینه: بین ۶-۲ دقیقه • آزمایش روی لام: درصورتی که خون از ورید گرفته شود: در حدود ۱۵-۵ دقیقه درصورتی که خون از نوک انگشت گرفته شود: در حدود ۶-۲ دقیقه

D dimer

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسما با پلاکت کم و در بعضی موارد برای FDP از سرم استفاده می شود. و به بیمار تذکر دهید نیاز به ناشتا بودن نمی باشد. • جهت تهیه پلاسما از ضد انعقاد سیترات سدیم استفاده گردد. • به بیمار تذکر دهید از مصرف داروهای مؤثر بر نتایج آزمایش (داروهای ضد انعقاد) قبل از نمونه گیری اجتناب کند. . پس از نمونه گیری، نمونه خون را در لوله های با درپوش آبی حاوی ضد انعقاد سیترات سدیم جمع آوری کنید. • لوله را سریعا سروته نموده و خوب مخلوط نمایید. نسبت خون کامل به ضد انعقاد ۹ به ۱ می باشد. • لوله ها باید به خوبی پر شده باشند. نمونه را فورا به آزمایشگاه و بخش انجام دهنده ارسال نمایید. • در کوتاه ترین زمان ممکن، نمونه را سانتریفیوژ نموده و پلاسما را جدا نمایید. و در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد توسط بیمار، آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید. به بیمار اطلاع دهید که مصرف این داروهای ضد انعقاد منجر به نتایج کاذب در جواب آزمایش می گردد. • قبل از نمونه گیری مشخصات بیمار و سابقه ابتلا به هرگونه بیماری را یک فرم جداگانه یادداشت نمایید. • محل خون گیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید (بویژه در بیماران با سابقه کمبود انعقادی) در صورت خونریزی یا هماتوم فورا به پزشک مربوطه اطلاع دهید. • در صورتی که نمونه گیری در خارج آزمایشگاه انجام گردد، در کوتاه ترین زمان ممکن نمونه را به آزمایشگاه انتقال دهید. طی انتقال نمونه را در مجاورت یخ خشک بگذارید.

Fibrinogen

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسمای سیتراته • به بیمار تذکر دهید نیازی به ناشتایی نمی باشد. • از ضد انعقاد سیتراته (سدیم سیترات) برای تهیه پلاسما استفاده

گردد. بالافاصله خون گرفته شده را به آرامی با سر و ته کردن لوله محتوی نمونه مخلوط کنید (حداقل ۴ مرتبه) • لوله های محتوی نمونه بایستی به طور متناسبی پر شده باشد. مخلوط کردن نا کافی یا بسیار زیاد یک نمونه، آلودگی لوله حاوی نمونه، استفاده از ماده ضد انعقاد نامناسب یا عدم استفاده از ماده ضد انعقاد، نمونه های لخته، همولیز، ایکتریک و لیپمیک ، از جمله مواردی است که باید در حین نمونه گیری اجتناب گردد. • پلاسما باید هرچه سریعتر از سلول جدا گردد. • از پروپ کردن بیش از حد در طی خون گیری وریدی جلوگیری کنید. • در صورت نمونه گیری در خارج از آزمایشگاه، نمونه را بالافاصله به آزمایشگاه منتقل کنید.

موارد عدم پذیرش نمونه: • نمونه لخته شده • نمونه ای که پس از ۴ ساعت از جمع آوری به آزمایشگاه تحویل داده شود.• ظرف حاوی نمونه به مقدار کافی پر نشده باشد. • هماتوکریت بیش از ۵۵ درصد

 شرایط و ملاحظات نمونه گیری:

C protein

نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسمای سیتراته به نسبت ۱ به ۹ (۰.۲ سیترات سدیم + ۱.۸ خون) و در صورت امکان بیمار ناشتا باشد. • از ضد انعقاد سیترات سدیم برای تهیه پلاسما استفاده شود. • مراجعه کنندگان حداقل ۱۰ روز قبل از انجام آزمایش از مصرف داروی کومادین (وارفارین) بپرهیزند، زیرا کومادین موجب کاهش سطح پروتئین C می گردد. و بعد از نمونه گیری لوله حاوی نمونه را به آرامی سرو ته کرده تا خوب مخلوط شود (حداقل ۴ مرتبه) • نمونه های خارج از آزمایشگاه باید فورا جهت انجام آزمایش با فریز نمونه به آزمایشگاه فرستاده شود. • نمونه در کمترین زمان ممکن باید سانتریفیوژ گشته و پلاسما از سلول جدا گردد. • به علت آلودگی پلاکتی و ایجاد تداخل در نتایج آزمون بهتر است نمونه را دوبار سانتریفیژ گردد. • بهتر است خون ابتدایی گرفته شده برای اندازه گیری پروتئین C استفاده نشود. زیرا نمونه اولیه ممکن است حاوی ترومبوپلاستین بافتی باشد و در نتایج آزمون تداخل نماید. • هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمون را در برگه آزمایش یادداشت

نمایید.• پلاسما به شدت همولیزه و لیپمیک مورد قبول نمی باشد.

 S protein

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسمای سیتراته به نسبت ۱ به ۹ (۰.۲ سیترات سدیم + ۱.۸ خون) | • نیاز به ناشتا بودن نمی باشد. • از ضد انعقاد سیترات سدیم برای تهیه پلاسما استفاده شود. • مراجعه کنندگان حداقل ۱۰ روز قبل از انجام آزمایش از مصرف داروی کومادین (وارفارین) بپرهیزند، زیرا کومادين موجب کاهش سطح پروتئین s می گردد. و بعد از نمونه گیری لوله حاوی نمونه را به آرامی سرو ته کرده تا خوب مخلوط شود (حداقل ۴ مرتبه) • لوله های حاوی نمونه باید بطور صحیح پر شده باشد. • نمونه های خارج از آزمایشگاه باید فورا جهت انجام آزمایش با فریز نمونه به آزمایشگاه فرستاده شود. • نمونه در کمترین زمان ممکن باید سانتریفیوژ گشته و پلاسما از سلول جدا گردد. • به علت آلودگی پلاکتی و ایجاد تداخل در نتایج آزمون بهتر است نمونه را دوبار سانتریفیژ گردد. • برای سنجش آزمون از لوله های مخصوص به نمونه استفاده کنید و از انتقال نمونه به لوله دیگر اجتناب کنید. • بهتر است خون ابتدایی گرفته شده برای اندازه گیری پروتئین s استفاده نشود. زیرا نمونه اولیه ممکن است حاوی ترومبوپلاستین بافتی باشد و در نتایج آزمون تداخل نماید. • هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمون را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.

V leiden

: نوع نمونه قابل اندازه گیری: پلاسما حاوی ضد انعقاد سیترات سدیم

جهت کاوش غربالگری براساس زمان انعقاد) و خون کامل (جهت کاوش براساس DNA) و نیاز به ناشتایی نمی باشد. • از مصرف داروهای ضد انعقادی از قبیل هپارین، کومادین (وارفارین)، هیرودین یا آرگاتروبان چند ساعت قبل از انجام آزماش اجتناب شود. • نمونه پلاسما باید در لوله یا ویال های پلاستیکی یا سیلیکونی جمع آوری گردد. هر فاکتور انعقادی درخواست شده باید در ویال های مخصوص به خود جمع آوری گردد. و پس از نمونه گیری، نمونه خون را در لوله های با درپوش آبی حاوی ضد انعقاد سیترات سدیم جمع آوری کنید. • لوله را سریعا سروته نموده و خوب مخلوط نمایید. نسبت خون کامل به ضد انعقاد ۹ به ۱ می باشد. • در کوتاه ترین زمان ممکن (حداکثر ۲ ساعت)، نمونه را سانتریفیوژ نموده و پلاسما را جدا نمایید. بهتر است مجددا پلاسما را سانتریفیوژنمایید.

• در صورت مصرف هپارین یا وارفارین توسط بیمار، آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید. • قبل از نمونه گیری مشخصات بیمار و سابقه ابتلا به هرگونه بیماری را یک فرم جداگانه یادداشت نمایید. • محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید(بویژه در بیماران با سابقه کمبود انعقادی) در صورت خونریزی یا هماتوم فورا به پزشک مربوطه اطلاع دهید.و در صورت نمونه گیری در خارج آزمایشگاه، در کوتاه ترین زمان ممکن، نمونه را به آزمایشگاه انتقال دهید. طی انتقال نمونه آن را بر روی یخ خشک بگذارید.